Cena paliwa - od czego dokładnie zależy?

Cena paliwa jest czynnikiem, który najbardziej wpływa na roczne koszty eksploatacji samochodu przez typowego Kowalskiego. Pomijamy tutaj nadzwyczajne wydatki związane na przykład z remontem auta (okresowym albo powypadkowym) lub zakupem nowego pojazdu. Poza tym cena paliwa ze względu na swoje gospodarcze znaczenie jest czynnikiem kształtującym dość mocno poziom inflacji. Wielu rodaków mogło już słyszeć, że paliwo pomimo swojego znaczenia dla budżetu przeciętnego gospodarstwa domowego jest wysoko opodatkowane. Postanowiliśmy zatem w ramach odpowiedzi na pytania internautów wyjaśnić, jakie są składowe ceny paliwa. Chodzi nie tylko o podatki w paliwie, ale również o koszty związane z procesem produkcji oraz dystrybucji.

Skład ceny paliwa zmienił się w 2024 roku?

Jeszcze przed zaprezentowaniem bardziej konkretnych informacji i przykładów, warto przypomnieć, jakie są główne składowe ceny paliwa. Innymi słowy, chodzi o te czynniki, które wpływają na cenę za 1 litr płaconą na stacji paliw, czyli taką stawkę, która najbardziej interesuje kierowcę. Każdy właściciel samochodu powinien wiedzieć, że na cenę paliwa wpływają następujące czynniki:

• cena hurtowa w rafinerii
• opłata akcyzowa
• marża stacji benzynowej
• podatek VAT
• opłata paliwowa
• opłata emisyjna

Jeżeli chodzi o opłatę paliwową, to początek 2024 r. przyniósł zmiany niekorzystne dla kierowców. W 2024 r. opłata paliwowa rzutująca w dość dużym stopniu na to, jaka jest cena paliwa, wynosi:

• benzyny silnikowe oraz wyroby powstałe ze zmieszania tych benzyn z biokomponentami - 195,74 zł za 1 m3
• oleje napędowe, wyroby powstałe ze zmieszania tych olejów z biokomponentami oraz biokomponenty stanowiące samoistne paliwa - 422,13 zł za 1 m3
• propan-butan (autogaz) - 238,98 zł za 1 tonę

Warto wspomnieć, że analogiczne stawki z 2023 roku wynosiły odpowiednio 172,91 zł za 1 m3, 372,90 zł za 1 m3 oraz 211,11 zł za 1 tonę. W stosunku do 2023 r. nie zmieniła się natomiast opłata akcyzowa. Jej poziom cały czas wynosi:

• benzyny silnikowe - 1529,00 zł za 1000 litrów
• oleje napędowe - 1160,00 zł za 1000 litrów
• gazy skroplone do napędu silników spalinowych (np. LPG) - 659,00 zł za 1 tonę

Nie zapominajmy, że skład ceny paliwa to również podatek VAT oraz opłata emisyjna. Wspomniana opłata w dalszym ciągu kształtuje się na poziomie 80,00 zł za 1 m3 paliwa. Stawki opłaty emisyjnej nie uległy zmianie od początku 2019 roku. Bardziej skomplikowana sytuacja dotyczyła podatku VAT.

W odpowiedzi na rosnącą inflację, rząd od 1 lutego 2022 r. obniżył bowiem tymczasowo stawkę podatku VAT od paliw z 23% do 8%. Był to element szerszego pakietu regulacji, w ramach którego wprowadzono między innymi zerowy podatek VAT na żywność. Od początku 2023 roku wróciła standardowa stawka VAT na poziomie 23%, co w ujęciu długoterminowym nie pozostało bez wpływu na ceny przy dystrybutorach.

Cena paliwa to w około 50% stawka z rafinerii

Kierowcy dość często zastanawiają się, czy podatki w paliwie stanowią już dużo więcej niż połowę ceny płaconej na stacji benzynowej. Na szczęście, obecnie nie jest aż tak źle, choć wyniki analizy nie napawają zbytnim optymizmem. Potwierdzenie mogą stanowić dane firmy REFLEX z końca lutego 2024 roku. Wyliczenia tego przedsiębiorstwa, które od lat analizuje rynek paliwowy wskazują, że na przełomie lutego i marca 2024 roku poszczególne składniki stanowiły następującą część średniej ceny benzyny Eurosuper 95 (6,48 złotego za 1 litr):

• koszt zakupu w rafinerii - 3,45 zł za 1 litr
• podatek VAT - 1,21 zł za 1 litr
• akcyza - 1,15 zł za 1 litr
• marża detaliczna stacji benzynowej - 0,39 zł za 1 litr
• opłata paliwowa - 0,20 zł za 1 litr
• opłata emisyjna - 0,08 zł za 1 litr

Jeżeli weźmiemy pod uwagę średnią cenę oleju napędowego z końca lutego 2024 roku (6,72 zł/l), to analogiczny podział stawki za 1 litr będzie wyglądał następująco:

• koszt zakupu w rafinerii - 3,34 zł za 1 litr
• podatek VAT - 1,26 zł za 1 litr
• akcyza - 1,16 zł za 1 litr
• marża detaliczna stacji benzynowej - 0,46 zł za 1 litr
• opłata paliwowa - 0,42 zł za 1 litr
• opłata emisyjna - 0,08 zł za 1 litr

Powyższe dane potwierdzają, że kierowcy narzekający na ceny paliwa nie powinni kierować swoich pretensji głównie do właścicieli stacji benzynowych, bo marże takich przedsiębiorców stanowią niewielką część sumarycznej stawki za 1 litr. Głównym „winowajcą” wysokich cen przy dystrybutorach są podatki w paliwie, które około dwukrotnie zwiększają koszt zakupu. Na horyzoncie nie widać jednak przesłanek, które mogłyby sugerować, że w najbliższej przyszłości poziom obciążenia ceny paliwa podatkami i opłatami znacząco spadnie.