Zakaz zatrzymywania a zakaz postoju - jakie różnice?

Stopniowe zapominanie niektórych przepisów i zasad ruchu drogowego po zdaniu prawa jazdy jest niestety dość częstym zjawiskiem - zwłaszcza wśród osób, które jeżdżą mało lub w ogóle nie wsiadają do samochodu. Czasem taka drogowa amnezja dotyczy również kwestii bardzo ważnych. Dowodem jest na przykład liczba internetowych pytań kierowców, którzy zastanawiają się, jaka różnica dzieli zakaz zatrzymywania się i zakaz postoju. Postanowiliśmy przypomnieć tę różnicę i omówić również bardziej szczegółowe kwestie, które są związane ze znakami drogowymi sygnalizującymi zakaz zatrzymywania się i postoju. Najpierw warto jednak zacząć od opisania zupełnie podstawowych kwestii.

Zakaz zatrzymywania się lub postoju - co mówi kodeks drogowy?

Wszystkie, nawet najbardziej podstawowe zasady ruchu drogowego zostały dokładnie opisane w kodeksie drogowym, czyli ustawie z dnia 20 czerwca 1997 r. Prawo o ruchu drogowym (Dz. U. 1997 nr 98 poz. 602). W tym akcie prawnym znajdziemy również odpowiedź na tytułowe pytanie, czyli definicję, która odróżnia zakaz zatrzymywania się oraz zakaz postoju. Wspomniane zakazy dotyczą jedynie pojazdów, czyli środków transportu wymienionych przez artykuł 2 punkt 31 ustawy prawo o ruchu drogowym (zobacz: M. Burtowy [w:] Prawo o ruchu drogowym. Komentarz, wyd. II, Warszawa 2023, art. 2). Na pytanie czym jest zakaz zatrzymywania się i postoju można odpowiedzieć znając definicję postoju i zatrzymania. Kodeks drogowy wskazuje, że postój pojazdu to „unieruchomienie pojazdu niewynikające z warunków lub przepisów ruchu drogowego, trwające dłużej niż 1 minutę”.

Natomiast zatrzymanie pojazdu zostało zdefiniowane przez prawo o ruchu drogowym jako unieruchomienie pojazdu niewynikające z warunków lub przepisów ruchu drogowego, które trwa nie dłużej niż 1 minutę, a także jako każde unieruchomienie wynikające z warunków panujących na drodze lub przepisów ruchu drogowego. Warunki ruchu drogowego to jego okoliczności, czyli na przykład rzeźba terenu, stan i widoczność drogi, warunki atmosferyczne oraz natężenie ruchu. Powyższe definicje potwierdzają, że postojem w rozumieniu przepisów o ruchu drogowym nie będzie na przykład unieruchomienie pojazdu na dłużej niż 1 minutę z powodu ustąpienia pierwszeństwa osobie bardzo wolno przechodzącej przez jezdnię lub z konieczności przepuszczenia licznych pojazdów na ruchliwej drodze nadrzędnej.

Zakaz zatrzymywania się - znak nietrudno jest rozpoznać

Różnica pomiędzy zatrzymaniem się i postojem jest ważna na przykład wtedy, gdy widzimy znak B-35 „zakaz postoju” lub znak B-36 „zakaz zatrzymywania się”. Obydwa te znaki opisuje Rozporządzenie Ministrów Infrastruktury oraz Spraw Wewnętrznych i Administracji z dnia 31 lipca 2002 r. w sprawie znaków i sygnałów drogowych (Dz.U. 2002 nr 170 poz. 1393). Warto do niego zajrzeć jeśli mamy wątpliwości także co do znaczenia lub zakresu stosowania innych znaków drogowych. Warto pamiętać, że znak „zakaz postoju” może posiadać dodatkową tabliczkę lub napis wskazujący dopuszczalny czas unieruchomienia pojazdu dłuższy niż jedną minutę.

W przypadku znaku B-36, który bezwzględnie zakazuje zatrzymywania się, nie zobaczymy takich dodatkowych informacji. Znaki B-35 i B-36, a także poniżej omawiane znaki B-37 i B-38 mogą jednak posiadać tabliczkę, która wskazuje początek zakazu wyrażonego znakiem, kontynuację zakazu wyrażonego znakiem lub odwołanie zakazu wyrażonego znakiem. Warto też wiedzieć, że znaki „zakaz zatrzymywania się” i „zakaz postoju” dotyczą tej strony drogi, przy której zostały umieszczone (z wyłączeniem miejsc, gdzie przy pomocy znaku dopuszcza się postój lub zatrzymanie). Wspomniane znaki nie mają zastosowania do pojazdów unieruchomionych ze względu na warunki ruchu drogowego lub jego przepisy. Natomiast znaki B-37 „zakaz postoju w dni nieparzyste” oraz B-38 „zakaz postoju w dni parzyste” są ustawiane aby wprowadzić zakaz parkowania odpowiednio w dni parzyste lub nieparzyste miesiąca. Taki zakaz nie obowiązuje jednak w godzinach 21:00 - 24:00.

Zakaz zatrzymywania się i postoju - ważny także zdrowy rozsądek

Pamiętajmy, że opisywane powyżej znaki stanowią uzupełnienie dla ogólnych przepisów ruchu drogowego. To ważna kwestia, ponieważ czasem znak informujący, że na danym odcinku obowiązuje zakaz zatrzymywania się lub zakaz postoju może być niewidoczny. Ogólne przepisy kodeksu drogowego mówią, że zarówno zatrzymanie, jak i postój pojazdu są dozwolone tylko jeśli nie powodują zagrożenia bezpieczeństwa ruchu drogowego lub utrudnienia ruchu i pojazd jest dobrze widoczny dla pozostałych kierujących. Kierujący zatrzymując pojazd na jezdni powinien go ustawić jak najbliżej jej krawędzi (w sposób równoległy). Poza obszarem zabudowanym, pojazd w czasie postoju powinien być w miarę możliwości ustawiony poza jezdnią.

Warto dodać, że prawo o ruchu drogowym określa generalne zakazy zatrzymywania się i postoju (zobacz artykuł 49 tej ustawy). Najważniejsze takie zakazy dotyczą m.in. zatrzymywania pojazdu w tunelu, na moście lub na wiadukcie, a także na przejeździe kolejowym lub tramwajowym, na skrzyżowaniu, na przejściu dla pieszych i przejeździe dla rowerów oraz w odległości mniejszej niż:

• 10 metrów od przejazdu kolejowego/tramwajowego lub skrzyżowania
• 10 metrów przed przejściem dla pieszych lub przejazdem dla rowerów (na drodze dwukierunkowej z dwoma pasami ruchu, identyczny zakaz obowiązuje także za przejściem lub przejazdem)

Dodatkowo przepisy wprowadzają zakaz postoju chociażby w miejscu utrudniającym wyjazd innym osobom (np. z bramy lub garażu) lub dostęp do innego, prawidłowo zaparkowanego pojazdu.